Artan hava kirliliği, besin hormonları, çapraz bulaşmalar derken günden güne yeni bir alerjik olay haberi duyuyoruz. Acı bakla alerjisi de bunlardan biri. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Fatih Dilek acı bakla ununun, buğday ununa karıştırılmasına müsaade verilmesinin akabinde alerjik tepkilerde artış bildirildiğini ve acı baklanın alerjik besinler ortasına girdiğini açıkladı.
Acıbakla; Latince ismi Lupinus Albus olan baklagiller (Fabaceae) ailesine ilişkin bir bitki. Fasulye, nohut, soya, mercimek, yer fıstığı, bezelye, börülce, demir hindi ve çemen otu üzere bitkiler de birebir aileye ilişkin. Acı bakla, Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak yetiştirilen ve tüketilen bir bitki ve ülkemizde termiye, acı bakla, delice bakla, gavur baklası, mısır baklası üzere değişik isimlerle isimlendiriliyor. Haşlanmış yahut kurutulmuş olarak tüketilen bu besinin son 20 yıldır acı bakla ununun, buğday ununa karıştırılmasına müsaade verilmesinin akabinde birçok alerjik hadisenin bildirilmesine neden olduğunu söyleyen Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Fatih Dilek, “Acı baklanın soğan halkası kızartması üzere yaygın tüketilen besinlerde bâtın alerjen olarak bulunması nedeniyle alerjik tepkiler bildirilmeye başlandı” diye konuştu.
“ANAFİLAKSİ HADİSELERİ BİLDİRİLDİ”
Acı baklaya karşı gelişen alerjik tepkilerin, öteki besinlerle görülen tepkilere benzeri semptomlar oluşturduğunu tabir eden Doç. Dr. Fatih Dilek, bunlar ortasında; kurdeşen, ağızda kaşıntı, yüzde, lisanda yahut boğazda şişme, karın ağrısı, bulantı, kusma, burun akıntısı yahut gözlerde sulanma, nefes almada zorluk, öksürük, hırıltılı teneffüs ve tansiyonda ani düşme olduğunu söyledi. “Literatürde ‘gizli’ acı bakla içeren ticari eserlerin tüketilmesi sonucu tekrarlayan anafilaksi (alerjik şok) hadiseleri bildirilmiştir” diyen Dilek, bilhassa kişideastım varsa ve denetimli değilse, öteki besin alerjenlerinde olduğu üzere acı bakla alerjisinde de astımın şiddetli alerjik tepkiler için bir risk faktörü olduğunu söz etti.
“FISTIK ALERJİSİ OLANLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR”
Fıstık alerjisi olan bireylerin yüzde 4 ila yüzde 28’inin acı bakla alerjisi de olduğu söyleyen Doç Dr. Fatih Dilek, “Bazı çalışmalarda bu ortan yüzde 46’ya kadar yükseliyor. Yakın vakitte yapılan bir çalışmada fıstık alerjisi olan çocukların yüzde 15’inde baklagiller ailesinden diğer bir besine da alerjisi olduğu gösterildi” diye konuştu.
Bütün besin alerjilerinde olduğu üzere, tanısal yaklaşımın birinci basamağının hastanın hikayesini detaylı olarak öğrenmek olduğunu söyleyen Dilek, bunu takiben, alerji uzmanının deri testleri yahut spesifik immünoglobulin E tayinleri ile tanıyı mutlaklaştırmaya çalışacağını, gerekli görülmesi halinde acı bakla yahut öteki baklagiller ile hastane ortamında aşikâr bir protokol dahilinde yükleme testlerinin yapılması gerekebileceğini belirtti.
“SOLUNUM YOLUYLA BEDENE GİRMESİ BİLE ALERJİK TEPKİSİ BAŞLATABİLİR”
Doç. Dr. Fatih Dilek, alerjisi olan hastanın acı bakla içeren hiçbir eseri tüketmemesi gerektiğini hatta kimi çok hassas bireylerde deriye temasının yahut solunum yoluyla bedene girmesinin bile alerjik tepkisi başlatabileceğini söyleyerek yapılması gerekenleri şöyle anlattı:
“Daha öncesinde anafilaksi (alerjik şok) geçirmişse yahut acı bakla alerjisi ile birlikte astım hastalığı varsa hastaya adrenalin oto-enjektörü reçete edilmeli ve kullanımı öğretilmedir. Anne ve babanın yanı sıra çocuğun bakıcısı, öğretmenleri ve varsa öbür aile bireyleri de durumdan haberdar edilmeli ve adrenalin oto-enjektörü kullanımı konusunda eğitilmedirler. Ne yazık ki besin alerjisi olgularında gerekli olduğu durumlarda adrenalin oto-enjektörü kullanım oranları çok düşüktür. Bu durumu aşmanın tek yolu hasta ve etrafının eğitimine kıymet vermek, sorularını sabırla yanıtlamak ve kaygılarını bilimsel bilgiler ışığında gidermektir. Hayatı tehdit eden tepkilerde adrenalin oto-enjektörü kullanımı sonrası çabucak tıbbi yardım istenmeli ve en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Çocuk hastaların besin alerjilerini belirten tıbbi bileklikler kullanması da bir öteki tekliftir. Daha hafif şiddetteki tepkiler için takip eden tabip gerekli tedavileri uygulayacaktır.”
“GLUTEN FREE ESERLERE DİKKAT”
“Acı bakla; un yahut kepek halinde besinlere eklenebilir, gluten içermediğinden glutensiz eserlerde bulunabilir. Bilhassa gluten free eserleri tüketenlerde acı bakla alerjisi daha sık bildirilmiştir. Makarna, sürülebilir çikolatalar, vejetaryen sosisleri, soslar, pişmiş soğan halkaları, salatalar, acı bakla ezmesi, dondurmalar, mezeler, ekmek ve fırınlanmış eserlerde zımnî alerjen olarak bulunabilir. Hastalar bu hususta uyarılmalıdırlar. Çocukluk çağı besin alerjileri genel olarak yaş ilerledikçe düzelme eğilimindedir. Acı bakla alerjisinin doğal seyri hakkında kâfi bilgi birikimi olmamakla birlikte başka bakliyat alerjilerinin yaş ilerledikçe düzelme suratları inek sütü ve yumurta alerjilerine nazaran hayli yavaştır.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
