Covid-19 virüsü her yaş kümesini etkilediği üzere çocuklarda da görülebiliyor. Bilhassa etraflarında enfekte bireylerin bulunması çocukları Covid-19 enfeksiyonuna ve sonrasında MIS-C sendromuna sürükleyebiliyor. MIS-C sendromu erken teşhis edilmediği takdirde hayati tehlike oluşturabilir. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Çelik, çocuklarda koronavirüs hakkında merak edilenleri anlattı.
Küçük çocuklar tipik olarak grip üzere teneffüs yolu enfeksiyonlarında mikropların üstün bulaştırıcıları olarak bilinir. Bu nedenle de Covid-19 virüsü konusunda da en önemli bulaştırıcılar olmaları şaşırtan değildir. Koronavirüsün birinci periyotlarında çocukların bu hastalıktan etkilenmedikleri, önemli hastalıklarının olma olasılıklarının daha az olduğu düşünülse de, son bilgilere nazaran çocuklar da koronavirüsten olumsuz etkilenmektedir.
Çocuklara da PCR testi uygulanabilir
“Çocuklarda koronavirüs enfeksiyonu belirtileri görülmediğinde bulaştırıcı yoktur” söylemi hakikat değildir. Bu nedenle şayet meskende Covid-19 olumlu bireyler varsa çocuklarda da PCR testi doğumdan itibaren her yaş kümesine uygulanabilir. Ebeveynler bu enfeksiyonu geçiriyorsa, çocuklarda bir belirti görülmese bile bu çocukların da enfekte olabileceği unutulmamalıdır.
Belirtilere dikkat!
Çocuklarda koronavirüs olayları hala gizemini korurken, dünya üzerindeki hadiselere bakıldığında onlarda da aşağıdaki belirtilerle bu hastalık görülebilmektedir:
- Ateş
- Öksürük
- Boğaz ağrısı
- Burun akıntısı- tıkanıklığı ve nezle hali
- Kas ağrısı
- Karın ağrısı
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Çarpıntı
- Göğüs ağrısı
- Bulantı, kusma, ishal
- Cilt döküntüleri
- Geç devirde tat-koku kaybı
Bunların yanında çocuklarda nefes darlığı, süratli nefes alıp verme, şiddetli karın ağrısı, uykuya eğilim, şuur değişiklikleri, dudaklarda ve yüzde morarma, göğüste sıkışma hissi üzere belirtiler görülürse bu bulguların acil olarak kıymetlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Hayati tehlike oluşturabilir
Çocuklarda koronavirüs farklı hallerde görülebilmektedir. Kimilerinde klinik bir bulgu olmazken, kimilerinde akut üst teneffüs yolu enfeksiyonları belirtileri görülebilir. Birtakım çocuklarda ateş olmadan ishal, karın ağrısı üzere sindirim problemleri rastlanabilir. Kimilerinde ise yüksek ateş, öksürük, balgam, göğüste hırıltı ile birlikte sindirim sistemi sıkıntıları birlikte görülebilmektedir. Yakın periyottaki datalarda koronavirüsün bir hafta üzere bir müddette ilerleyip, tedavi edilmediğinde çoklu organ yetmezliği, kalp ile ilgili meseleler, kanda pıhtılaşma sorunları ile karşılaşılabildiği bilinmektedir. Bu semptomlar hayati tehlike bile oluşturabilmektedir.
D vitamini korunmada faydalı
Bu vakte kadar dünya üzerinde yapılan çalışmalarda Covid-19’u hafif geçirenlerde D vitamini seviyesinin ağır geçirenlere nazaran daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu nedenle Covid-19’dan korunma açısından çocuklara hekim nezaretinde D vitamini verilebilmektedir. Korunma açısından C vitamini ve çinkonun da kıymetli olduğu bilinmektedir. Ayrıyeten sağlıklı beslenmek, sistemli uyumak, bol su içmek, pak hava almak, günlük yaşına uygun fizikî aktivitelerde bulunmak da esirgeyici tedbirler ortasında yer almaktadır. Alışılmış ki maske, uzaklık ve hijyen kuralları asla unutulmamalıdır.
Viral enfeksiyonlar astımı tetikleyebilir
Koronavirüsün başlangıcından beri en büyük endişelerden biri de astım, bronşit tipinde hastalığı olan çocukların durumdan nasıl etkileneceği sıkıntısıdır. Bu bahiste hala gizemini korumakla birlikte koronavirüs sürecinde astım nöbetlerinde azalma kelam bahsidir. Yalnızca viral enfeksiyonların astım ve gibisi tabloları tetiklediği tabir edilebilir. Maske ekibinin viral enfeksiyonlardan koruduğu ve böylelikle astım nöbetlerinin azaldığı söylenebilir. Hatta son periyotta bahar aylarında koronavirüs bittiği periyotta de rutinde çocukların daima maske takıp takmaması da tartışmalar ortasında yerini almıştır.
Koronavirüste çocukların tabip denetimine gitmesi gerekir
En merak edilen mevzulardan biri de Covid-19’a maruz kalan çocuklarda meydana gelen MIS-C sendromudur. Birtakım çocuklar Covid-19’u belirtisiz geçirebilir ya da aile üyelerinden birileri enfekteyken çocukta hafif belirtiler olabilir. Bu nedenle test edilmeyen çocukların MIS-C geçirip geçirmeyeceği bilinmemektedir. Bu nedenle aile bireylerinden enfekte olan, hafif belirtili yahut belirtisiz olan çocukların koronavirüs enfekte sürecinde ve çabucak ardından hekim denetimine götürülmesi ve bilhassa kalp kontrollleri gerekmektedir.
Enfekte aile bireyleri varsa MIS-C gerçekleşebilir
MIS-C sendromu hastanede yapılacak birtakım testlerle kesin teşhis konulması gereken ve vakit kaybetmeden tedaviye başlanması gereken bir hastalıktır. Bu sorun çocuğun koroner damarlarında sorun oluşturup onun kalp işlevlerini bozabilir. Bu hastaların çocuk sıhhati ve hastalıkları, çocuk kardiyolojisi, çocuk enfeksiyon hastalıkları kısmı uzmanlarınca takip edilmesi gerekir.
MIS-C belirtileri apandisit ile karıştırılabilir
İlk devirlerde bu sorunun çocuklarda apandisitle karıştırıldığı bilinmektedir. Apandisitin alınmasına karşın belirtiler düzelmeyince ortaya MIS-C sendromu çıkmıştır. Erken teşhis ve tedavi ile çocuklar hasar oluşmadan iyileşebilmektedir.
Bu nedenle koronavirüsün ardından 2-4 hafta sonrasında oluşan şu belirtilere dikkat edilmeldir:
- 24 saatten uzun 38 derece ve üzerinde yüksek ateş
- Bulantı, kusma, ishal, şiddetli karın ağrısı
- Vücutta döküntü
- Baş ağrısı
- Solunum sorunları
- Çatlamış dudaklar
- Gözde kanlanma,
- Kas- eklem ağrıları
- Ciltte soyulmalar
Kreşlerde kurallara sıkı uyulmalı
Çalışan ebeveynlerin son periyotlarda en büyük sorularından biri de çocukları kreşe gönderip göndermeme hususudur. Okuldaki tedbirlere çocuğun ahengi bu manada çok değerlidir. Her çocuğun maske taktığı, maskelerinin sık sık değiştirildiği, sınıfların kalabalık olmadığı, HES kodlarına dikkat edildiği, toplumsal araya dikkat edildiği ortamlar olmasına ihtimam gösterilmelidir. Maskesiz ortamların riski artırdığı bilinmektedir. Çocuklara koronavirüsten korunmaları için aralık, maske ve hijyen tedbirleri öğretmenler ve ebeveynler tarafından dikkatli ve yanlışsız bir halde anlatılmalıdır. Şayet çocukla birlikte kronik hastalığı olan bireyler birebir meskende yaşıyorsa kreş yahut gündüz bakım konutuna çocuğun gönderilip gönderilmemesi konusunda doktor ve aile birlikte karar vermelidir.
Çocuklara hangi testler yapılmalı?
Merak edilen bir öteki bahis da koronavirüs sonrasında çocuklara antikor bakılıp bakılmayacağıdır. Rutinde antikor bakılmamaktadır. Koronavirüs geçirip geçirmediği bilinmeyen bir çocuğun bir daha koronavirüs geçirip geçirmeyeceği bilinmemektedir. Bu nedenle antikor baktırmanın rutinde çocuklara ekstra bir yararı yoktur. Lakin enfeksiyondan kuşku olduğunda PCR (boğaz ve burundan) testi çocuklara da yapılmaktadır.
Herkes dikkatli olmalı
Bu süreçte bilhassa anne babaların üst teneffüs yolu enfeksiyonları, grip, nezle, soğuk algınlığı belirtilerini kendilerinde ve çocuklarında gördüklerinde kesinlikle PCR testi yaptırmaları gerekir. Erken teşhis ve erken izolasyon bu süreçte çok değerlidir. Hastalık olsun ya da olmasın maske, aralık ve hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Mümkünse toplu ortamlardan uzak durmak, bir müddet bu biçimde yaşamak gerekmektedir. Ferdî olarak herkesin dikkatli olması gerekir. Aşılara karşın rehavete kapılmadan kurallara uyulmalıdır. Bu nedenle toplumun her bireyinin tüm kuralları gerçek ve eksiksiz uygulaması bu süreçte ehemmiyet taşımaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
