VakıfBank Kültür Yayınları, gazeteci ve müellif Anna Reid’in kaleme aldığı “Leningrad: Kuşatılmış Bir Kentin Trajedisi 1941-1944” isimli kitabı yayımlıyor. Reid, kitapta 2. Dünya Savaşı sırasındaki en kanlı kuşatmalardan biri olan ve yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiği Leningrad’ın kıssasını kuşatmadan sağ kalanların anlatımlarını, günlükleri ve hükümet kayıtlarını kullanarak onlarca yıllık Sovyetler Birliği propagandalarını çürütüyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) Türkçe’de birinci defa okurla buluşturduğu “Leningrad: Kuşatılmış Bir Kentin Trajedisi 1941-1944” isimli kitap, çağdaş tarihin en uzun vadeli ve en yıkıcı kent kuşatmalarından birini çarpıcı evraklarla ve tarihi anekdotlarla ortaya koyuyor. Türkçe çevirisini Özgür Atılım Turan’ın yaptığı kitapta Reid, kuşatmadan sağ kurtulmayı başaranlarla yaptığı röportajlar, polis kayıtları, hükümet ve askeri arşivlerden eriştiği evraklar ile Leningrad’daki ömür ve vefatın detaylı ve üzücü gerçekliğini okurlarla paylaşıyor.
Hitler’in 872 gün süren kanlı kuşatması
1941-1944 yıllarına tarihlenen, 2. Dünya Savaşı’nın en kanlı kuşatmalarından biri olan Leningrad, Nazi Almanya’sının Sovyetler Birliği’ni işgal etmesi ile başlayan, Barbaros harekâtında Moskova’nın ele geçirilmesi için yapılmış stratejik bir kent kuşatması olarak tarihe kanlı harflerle ismini yazdırdı. Sovyet başkan Stalin’e karşı savaşan Nazi Almanyası başkanı Hitler’in planları Aralık 1940’ta verdiği “Baltıklar, Leningrad ve Kronstadt alındıktan, Baltık Kızıl Filosu batırıldıktan ve Leningrad’ın silah fabrikaları teminata alındıktan sonra Moskova’ya ilerleme başlayacaktı.” talimatı ile insanlık tarihinde en ölümcül biçimde ablukaya alınan kentin öyküsünün başlangıcı oldu.
Açlık, soğuk ve vefat
“İstila: Haziran-Eylül 1941”, “Kuşatma Başlıyor: Eylül-Aralık 1941”, “Toplu Mevt 1941-1942 Kışı”, “Ocak 1942-Ocak 1944” ve “Akıbet” başlıklı beş kısımdan oluşan eser, onlarca yıllık Sovyet propagandasını ortadan kaldırarak, tanıklıklar, günlükler ve resmi kayıtların izinde “ölümlerin bu kadar yüksek olması Hitler kadar Stalin’in de kusuru mıydı?, “Almanlar kenti neden ele geçiremedi?”, “Kimin hayatta kalıp kimin öleceği kararı nasıl verildi?” üzere bir dizi cevaplanmamış soruyu da ele alıyor.
Sansürün gölgesinde
Neredeyse bir milyon Leningradlının açlığın pençesinde can verdiği kuşatmaya, Batı’da ilgi gösterilmemesinden duyduğu rahatsızlığı bu eser ile ortaya koyan Anna Reid, kuşatma hakkındaki gerçek bilgilere ulaşmanın en kıymetli zorluklarından birinin sansür olduğuna şu sözlerle dikkat çekiyor. “Kuşatma hakkında çok az şey yazılmasının bir öbür nedeni elbette Sovyetlerin bunu gerçek düzgün yapmayı imkânsızlaştırmasıdır. Savaş sırasında sansür her alanı kuşatmıştı. Bırakın Batılıları, kuşatma çemberinin dışında kalan Ruslar bile kentin içindeki duruma dair yalnızca üstünkörü fikirlere sahipti. İngiliz ve Amerikan basını Sovyet ajanslarının haberlerini papağan üzere tekrarlıyorlardı. Birinci başlarda Leningrad çatışmaları açmaza girdiğinde BBC raporları yavaş yavaş azaldı ve bir yıl sonra London’s Times muazzam ve şuursuz bir abartı ile kentten dışarı gerçek bir kara koridorunun açıldığını duyurdu. Okurlara, Leningradlılar kuşatmanın birinci kışında ‘korkunç yokluklar’ çekmişlerdi ama ilkbahar kurallarının gelişiyle ‘derhal toparlanmışlar’ denmişti. 4 Müttefik memurları de tıpkı halde olanlardan bihaberdi.”
“Leningrad: Kuşatılmış Bir Kentin Trajedisi 1941-1944”, göz arkası edilen bir vahşeti tekrar canlandırmak yerine, savaşın askeri yahut siyasi tarih lisanının ötesinde ölmek üzere olan insanlığın davranışlarının derinliğini tekrar hatırlatmayı amaçlayan sıra dışı bir eser olarak okurların karşısına çıkıyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
